CDA – Christen-Democratisch Appèl

Ontbreekt – In het partijprogramma van het CDA wordt gas- en oliewinning op zee niet expliciet genoemd. De partij richt zich op het vergroten van duurzame energieopwekking en benadrukt dat bij de energietransitie geen opties op voorhand moeten worden uitgesloten. CDA investeert daarom in een mix van kernenergie, wind- en zonne-energie, waterstof, groen gas, biomassa, aardwarmte en schone brandstoffen. Over olie wordt in het verkiezingsprogramma niet gesproken, wat erop wijst dat de partij geen nadruk legt op uitbreiding van olie- en gaswinning.

Ja – In het partijprogramma van het CDA wordt de verbetering van de waterkwaliteit expliciet genoemd, al wordt de zee zelf niet direct aangehaald. De partij ziet de Kaderrichtlijn Water als richtinggevend, maar wil de doelstellingen gebiedsgericht en uitvoerbaar invullen. Verder wil het CDA watervervuiling aanpakken bij de bron door lozingsvergunningen te actualiseren en strikt te handhaven, medicijnresten met innovatieve zuiveringstechnieken verwijderen en drugsdumping zwaarder bestraffen. Daarmee kiest de partij voor brede maatregelen die ook de zee indirect ten goede komen.

Stap in de goede richting – In het partijprogramma van het CDA wordt het uitbreiden van zeereservaten niet expliciet genoemd. Wel wil de partij ruimte houden voor vissers in onder andere Natura 2000-gebieden en de Voordelta, met steun voor kleinschalige en duurzame kustvisserij. Het CDA wil de bestaande oppervlakte natuur waarborgen, maar richt zich vooral op een herverdeling van natuurgebieden om deze robuuster en beter verbonden te maken. Daarbij worden de Waddenzee en de Oosterschelde genoemd als waardevolle landschappen.

Ja – In het partijprogramma van het CDA wordt uitgesproken dat nieuwe windparken op zee nodig zijn. De partij wil dat deze natuurversterkend worden gebouwd, met oog voor de belangen van de visserij. Ook vindt het CDA dat de kosten van het net op zee gezamenlijk met buurlanden moeten worden gedragen om verdere uitrol mogelijk te maken.

Nee – In het partijprogramma van het CDA wordt een verbod op bodemverstorende visserij in natuurgebieden niet expliciet genoemd. De partij wil wel ruimte houden voor vissers in onder andere Natura 2000-gebieden en de Voordelta, omdat vissers volgens het CDA zelf belang hebben bij het beschermen van natuurwaarden en visstand. Daarmee lijkt het CDA niet voor een verbod op bodemberoerende visserij te pleiten. Wel ondersteunt de partij kleinschalige kustvisserij en investeringen in duurzame en innovatieve visserijmethoden.

Ontbreekt – In het partijprogramma van het CDA wordt overbevissing en bijvangst niet expliciet genoemd. Wel wil de partij nauwer samenwerken met Noordzeelanden op het gebied van visserij en pleit zij voor een eenduidige interpretatie van Europese regelgeving en erkenning van vissersdiploma’s. Het CDA wil daarnaast ruimte houden voor vissers in onder andere Natura 2000-gebieden en de Voordelta, met steun voor kleinschalige en duurzame kustvisserij. Daarbij ziet de partij het beschermen van natuurwaarden als belangrijk voor de visstand, maar zonder in te gaan op concrete maatregelen tegen overbevissing of bijvangst.

Ontbreekt – In het partijprogramma van het CDA wordt niet expliciet gesproken over de verduurzaming van de scheepvaart. Onder het kopje “Verantwoorde luchtvaart en mainports” gaat de partij wel in op het verduurzamen van de luchtvaart, met aandacht voor CO₂-uitstoot, geluid en stikstof, en een CO₂-plafond per luchthaven. Zeehavens of de scheepvaart worden hierbij echter niet genoemd. Wel benadrukt het CDA investeringen in technische en sociale innovaties binnen de visserij.

Ontbreekt – Het CDA zegt in haar verkiezingsprogramma niks over het beschermen van koraal noch de Caribische zee.

Stap in de goede richting – In het partijprogramma van het CDA wordt de zee niet specifiek genoemd. Wel committeert de partij zich aan internationale afspraken en EU-beleid, waaronder het Klimaatakkoord van Parijs en het consequent toepassen van het internationaal recht. Hoewel de focus ligt op brede thema’s als mensenrechten, klimaatbeleid en industrie, kan dit commitment indirect een positief effect hebben op de bescherming van de zee, doordat ook internationale afspraken over mariene biodiversiteit en klimaatverandering hieronder vallen.

Ontbreekt – Het CDA spreekt niet van het opnemen van rechten van de natuur opnemen in de wet. Wel pleit het CDA voor versterking van de natuur, en meer geld voor natuurbeherende organisaties.

Ontbreekt – Het CDA zegt in haar verkiezingsprogramma niets over (diepzee)mijnbouw.

Ontbreekt – In het partijprogramma van het CDA wordt niet expliciet gesproken over onderwaterlawaai of onderwatergeluid. Onder het kopje “Verantwoorde luchtvaart en mainports” gaat de partij wel in op verduurzaming van de luchtvaart, met aandacht voor CO₂-uitstoot, geluid en stikstof, en het definiëren van de milieuruimte en gezondheidsruimte. Zeehavens of de scheepvaart worden in dit verband echter niet genoemd.

Ontbreekt – In het partijprogramma van het CDA wordt uitgesproken dat de partij wil blijven investeren in CO₂-opslag (CCS) onder de Noordzee. Daarnaast zet het CDA in op een goede balans met CO₂-hergebruik (CCU), zodat de uitstoot in andere sectoren kan worden verminderd. Er wordt echter niet gesproken over de mogelijke impact op de zee.